Kleding in Japan
Geschiedenis
Volgens de oude Chinese annalen uit de 3e eeuw n. C. droegen de Japanners slechts grote
stukken stof waarin een gat voor het hoofd was gemaakt. Daarna moet men er iets
geciviliseerder uit hebben gezien want er zijn kleifiguren gevonden uit de 3e tot 7e eeuw
en die tonen kledingstukken bestaande uit 2 delen, zowel bij de mannen (een broek en een
soort hes) als bij de vrouwen (rok met een hes). Beiden hadden ook een band om als een
riem.
Met de komst van het boeddhisme en met het aanhalen van de contacten met China, zien we
ook dat men in Japan kleding van de Chinese Tang (dynastie) gaat dragen.
In de Heiantijd (ong. 800-1200) als het hofleven een zeer kunstzinnige vorm gaat aannemen,
dragen de vrouwen verschillende zijden (kimonoachtige) kleden over elkaar heen, men noemt
dit 'junihitoë'. In de Kamakura-periode (ong. 1200-1300) gingen de mensen thuis 'kosode'
dragen, aanvankelijk als een soort onderkleding maar dit ontwikkelde zich in de Muromachi-periode (ong. 1100-1573) tot formele buitenkleding. Deze kleding werd, met enige
veranderingen in de loop van de tijd, de huidige kimono. De kimono werd standaardkleding
in de Azuchi-Momoyama-periode (1574-1600) en de 'obi', de huidige brede ceintuur, deed
zijn intrede vanuit Korea, maar de 'obi' begon als een soort koord, die een aantal keren
rond het lichaam werd gewikkeld. Er waren ook al verschillende patronen op de kimono's.
 |
Kimonodracht in de 19e
eeuw |
In de Edo-periode (1602-1867) verdwenen de patronen van de kimono's
en werden de 'obi' breder. Dan volgt de Meiji-periode waarin de kimono standaardkleding
wordt en ook als formele kleding geaccepteerd wordt. De daarop volgende Taishô-periode
(begin 20ste eeuw), als de invloed van het Westen, na de openstelling van Japan, groter
wordt, raakt men ook geïnteresseerd in de Westerse kleding, maar tot de Tweede
Wereldoorlog blijft de kimono de standaarddracht. Na de Tweede Wereldoorlog verdwijnt de
kimono meer en meer. Nu ziet men oudere vrouwen nog kimono's dragen op straat en de jonge
vrouwen soms tijdens speciale dagen, zoals bij het trouwen, Nieuwjaarsdag,
Meerderjarigheidsdag e.d. maar dit wordt wel steeds minder. De echte zijden kimono's zijn
erg duur (duizenden euro's) en om die reden worden ze wel gehuurd als er een nodig is voor
een speciale gelegenheid. Tegenwoordig ziet men veel de kunststof kimono's (veelal
polyester) voor bijv. dagelijks gebruik, die veel goedkoper zijn (vanaf 50 euro). Hier
hoeft geen grote obi bij gebruikt te worden maar volstaat een smal ceintuur. Bij het
aantrekken van een dergelijke kimono gaat eerst de rechterkant over het lichaam en daarna
wordt de linkerkant over de rechterkant getrokken. De ceintuur wordt dubbel geknoopt en
zodanig gedraaid dat de knoop op de rug komt te zitten. Dit geldt voor vrouwen en voor
mannen. Ook mannen droegen vroeger kimono's, die vrijwel gelijk waren aan die van de
vrouwen, behoudens de kleurstelling en motief. Mannen droegen meestal donkere kimono's
waarbij de ceremoniële kimono's vaak versierd waren met het familiewapen.
Ki-mono betekent overigens "draag-ding", dus iets dat men draagt.
Modern Japan |
 |
In het huidige Japan is de dagelijkse kleding weliswaar vrijwel geheel
vervangen door de westerse kledij, zoals de westerse pakken, jurken en moderne jeugd-outfit,
maar toch ziet men tegenwoordig en dan vooral op zondag, nog wel vrouwen en
meisjes in een mooie kimono lopen. Sommigen gaan dan naar een feestje, maar
soms lopen ze ogenschijnlijk gewoon rond in een kimono. Zeker in een stad
als Kyoto ziet men nog wel vrouwen in een kimono.
Zeker bij speciale gelegenheden worden tegenwoordig nog kimono's gedragen, zoals bij het
trouwen en andere speciale dagen, zoals bijvoorbeeld tijdens een bezoek aan een shintoheiligdom
of op een van de feestdagen. Zie hiervoor ook de pagina's in de fotogalerij
bij Japanners in formele kleding.
Bij een trouwfeest kunnen de vrouwelijke gasten een kimono dragen terwijl de bruid een
speciale trouwkimono, de uchikake, draagt. De bruidegom draagt dan ook een kimono, die
donker gekleurd is. Hij draagt dit over een soort vest, de 'haori' en over een broek, de
'hakama'.
 |
bruid en bruidegom |
Mannen ziet men nauwelijks nog in een kimono lopen, wel nog in een yukata.
Bijv. in badplaatsen of in plaatsen met een onsen, lopen mannen en vrouwen grote delen van
de dag in een yukata. In een minshuku, met veelal een gemeenschappelijke eetzaal, kan men
dan ook veel van de gasten zien eten, gekleed in een yukata.
Een grote groep mannen behoort bij de 'sarariiman'. Dit is de grote groep die op kantoor
werkt en allemaal gelijk gekleed gaan in een grijs pak, wit overhemd, stropdas en een
colbertjasje. Het is over het algemeen niet gepast om op een andere wijze gekleed te gaan,
een wit overhemd met een 'beschaafde' stropdas is een must. Onlangs is wel een soort
campagne gevoerd om het colbert uit te laten en de stropdas af te doen i.v.m. het hoge
energieverbruik door de noodzakelijke airco's in de Japanse zomer. Premier Koizumi gaf
hiertoe het goede voorbeeld.
De kleding van de vrouwen is in onze ogen wat 'stijlvoller' dan bij ons en ook de kleding
van de jeugd is, afgezien van eventuele verplichte schooluniformen, wat stijlvoller. De
bij ons populaire 'blote navels' zijn in Japan nauwelijks te zien. Daar tegenover staat
een groep jeugd, die wat provocerend modern gekleed kan gaan en dan veelal op zondag in de
parken of winkelstraten in Tokyo.
Voor meer en gedetailleerde informatie over de kimono, zie de pagina kimono
Yukata |
 |
Kinderen in de yukata,
klaar |
 |
Een typisch yukata patroon |
De yukata is eveneens een typisch Japans kledingstuk dat in principe na het bad wordt
aangetrokken, maar ook gewoon als men lekker relaxed thuis zit. 's Zomers gaat men ook
vaak naar buiten in een yukata, bijv. bij festiviteiten of in kuuroorden (plaatsen met
heetwaterbronnen). Het is eigenlijk een zeer informele zomer kimono.
Het woord yukata is afgeleid van "yu" dat "bad" betekent en
"katabira" dat "onderkleding" betekent. De "yukatabira" werd
uiteindelijk yukata.
De yukata is een eenvoudig soort kimono, gemaakt van katoen en veelal heeft het
indigo-blauwe patronen gedrukt op een witte ondergrond. De yukata's voor mannen zijn
veelal bedrukt met geometrische patronen. Hoewel de yukata voor vrouwen ook dit soort
patronen kent, zijn er ook wel met motieven als bloemen. Met een smalle ceintuur, die
meestal bij vrouwen nog wat breder blijft, wordt de yukata dicht gehouden.
 |
zori |
 |
geta |
Bij het aantrekken van de yukata wordt eerst de rechterkant over het lichaam getrokken. Daarna de linkerkant over de rechterkant. Dit geldt zowel voor vrouwen als voor mannen. De smalle ceintuur wordt dan dubbel geknoopt en tenslotte wordt het ceintuur zodanig gedraaid dat de knoop op de rug komt te zitten. Bij de yukata draagt men, net als bij de kimono, geta of zori aan de voeten (tegenwoordig zijn dit meestal zori, geta ziet men nog wel bij geisha's die een kimono dragen). De laatste tijd worden ook wel badslippers gedragen onder een yukata, maar meestal door kinderen.
In veel ryokans en hotels ligt een yukata klaar op de kamer van de gast. Men kan deze gebruiken voor het baden maar ook tijdens het eten. Het is niet de bedoeling om deze mee naar huis te nemen.
Voor verkoop van kimono's en yukata's, zie de adressenlijst.
