Anime - de Japanse tekenfilm
Het begin
In Japan zijn de stripboeken, bekend als 'manga', al heel lang
bijzonder populair. Velen, jong en oud, lezen de stripboeken, bijv. in de trein of metro.
De eerste (stomme) tekenfilm, eigenlijk een verfilmde manga, werd in Japan zo rond 1918
gemaakt en in 1932 maakte Masaoka Kenzo de
eerste tekenfilm met geluid. Deze tekenfilms worden 'anime' genoemd, afgeleid van het
Engelse (Amerikaanse) woord 'animation'.
 |
Astro Boy |
Hadden de aanvankelijke Japanse tekenfilms wel overeenkomsten met de Disney-films, met de komst van Astro Boy, van Tezuka Osamu, kreeg de Japanse tekenfilm een eigen 'look' door een andere toegepaste techniek, hoewel bijv. Tezuka Osamu later wel toegaf beïnvloed te zijn geweest door de films van Walt Disney.
 |
Doraemon |
Astro Boy werd een geweldig succes en daarmee werd de weg geëffend voor een nieuw soort science fiction tekenfilm. Een ander succes is de robot-kat of kat-robot Doraemon, die uit de 22ste eeuw naar de aarde komt een om een jongetje Nobita te helpen. Vanaf 1979 wordt er elk jaar een film van Doraemon uitgebracht.
De anime
Een verschil met de Disney films is dat deze in principe altijd geschikt zijn voor
kinderen, hetgeen lang niet van alle Japanse tekenfilms gezegd kan worden, maar dat ligt
voor een belangrijk deel in de oorsprong van beide.
De laatste tijd zijn deze anime ook populair geworden in Europa en Amerika. Ook op de
Nederlandse tv zien we veel tekenfilms die afkomstig zijn uit Japan, met name voor de
kinderen. Veel van deze tekenfilms tonen robotachtige vechtmachines, zoals in de film
Kidosenshi Gundam (Mobile Suit Gundam), waarin Gundam een geheim wapen is van een
Federatie.
De anime als volwassen tekenfilm
Inmiddels is de anime zeer populair geworden bij de westerse oudere kinderen en
volwassenen. Een voorbeeld hiervan is de in 1988 uitgebrachte anime Akira
van Otomo Katsuhiro. Een wereldwijde hit,
die nu wel gezien wordt als de beste tekenfilm die ooit gemaakt is. Ook uit 1988 stamt de
anime Hotaru no Haka (Grave of the
Fireflies) van Takahata Isao, over een
jongen en een meisje die alleen moeten zien te overleven in Japan tijdens de Tweede
Wereldoorlog.
Japan blijft het land van de anime, met een duidelijk andere stijl en opzet dan bijv. Walt
Disney in Amerika.
In 1997 verschijnt Mononoke Hime (Princess
Mononoke) van Miyazaki Hayao. Net als de al
eerder genoemde anime Akira, wordt ook deze film alom geprezen en gezien als een van de
belangrijkste tekenfilms. Dit zelfde geldt overigens ook voor Sen
to Chihiro no kamikakushi (Spirited Away) uit 2002, eveneens van Miyazaki Hayao. Deze film kreeg in 2002 de Gouden
Beer in Berlijn en in 2003 een Oscar voor de beste animatiefilm. Diezelfde
Miyazaki Hayao brengt in 2004 de tekenfilm Hauru no ugoku shiro (Howl's moving
Castle) uit, die in datzelfde jaar werd genomineerd voor de Gouden Leeuw in Venetië, al
wordt deze anime niet zo hoog aangeslagen als zijn Spirited Away. De al eerder genoemde
Tezuka Osamu leverde het verhaal (via zijn manga uit de 40-er jaren van de vorige eeuw)
voor de anime Metoroporisu (Metropolis) van
de regisseur Tarô Rin, die in 2001 werd
uitgebracht, over een robot-meisje Tima. Overigens was in 1927 al een gelijknamige
speelfilm van Fritz Lang uitgebracht, eveneens over een robot-meisje, nu Maria.
Bovengenoemde recente anime zijn inmiddels allemaal op DVD uitgebracht. De anime Hauru no
ugoku shiro (Howl's moving Castle) nog onlangs in april 2006, ook met Nederlandse
ondertiteling. De anime Mononoke Hime is (nog) niet met Nederlandse
ondertiteling uitgebracht, maar wel in het Engels voor regio 2.
Inmiddels heeft Miyazaki Hayao
weer een nieuwe anime gemaakt, Gake no
Ue no Ponyo (Ponyo of Ponyo On The Cliff By The Sea). Het verhaal gaat over
een jongetje Sôsuke dat een visje uit een fles redt. Hij noemt het visje Ponyo.
Ponyo wil bij Sôsuke blijven en mens worden, maar haar vader, de tovenaar
Fujimoto, is het daar niet mee eens. Wederom een fraaie (kinder) anime, die
in 2009 voor de Nederlandse bioscopen werd uitgebracht.
Deze pagina is een onderdeel van Uchiyama's website over Japan
orig. 10-04/l.rev. 01-12