400 jaar handelsbetrekkingen Nederland - Japan (2009)
 |
De handelspas die de
Nederlanders ontvingen |
Na de landing van de Nederlanders op Japan op 19 april 1600 met het schip "De Liefde" duurde het nog tot 1605 voordat een schip met Jacob Quackernaeck (de voormalige kapitein van De Liefde) en Melchior van Santvoort (met een papier van de shôgun) vanuit Hirado naar een Nederlandse factorij in Patani (Malakka) vertrok. Het was de bedoeling om de handel tussen Nederland en Japan op gang te brengen en om die reden verlieten in 1607 13 schepen van de VOC de rede van Texel voor een reis naar het oosten, onder commando van Pieter Willemsz. Verhoeven. Twee VOC kooplieden Nicolaas Puyck en Abraham van den Broek hadden een brief van Prins Maurits bij zich met het verzoek om de havens van Japan open te stellen voor Nederlandse schepen en om handelsbetrekkingen tussen Nederland en Japan te beginnen. Deze brief werd persoonlijk overhandigd aan de shôgun Tokugawa Ieyasu, die hen met voorrang ontving. Het resultaat was dat de Nederlanders op 24 augustus 1609 een handelspas kregen overhandigd. Er werd direct een handelspost (factorij) op Hirado geopend met Jacques Specx als eerste hoofdkoopman of "opperhoofd" vanaf 1609. Hirado, een klein plaatsje op een eiland ten noordwesten van Nagasaki, werd een belangrijke handelspost voor de Nederlanders tot 1641. Deze handelspas bleek een zeer waardevol papier en heeft de Nederlanders later behoed voor veel narigheid. Later ontstond er soms onenigheid met de Japanse plaatselijke heersers of zelfs met de volgende shôguns, maar uit eerbied voor de pas van Ieyasu bleef de schade altijd beperkt. De handelsbetrekkingen zijn eigenlijk altijd gebleven, natuurlijk wel met een paar onderbrekingen.
In 2009 werd zowel in Japan als in Nederland de uitgifte van de
handelspas in 1609 herdacht. In Nederland vonden allerlei evenementen plaats. Hoewel het
ging om 400 jaar handelsbetrekkingen, ging de aandacht niet uitsluitend uit naar dit gebied, maar
er was ook veel aandacht voor de Japanse cultuur.
Er was een speciale stuurgroep in het leven geroepen, een soort overkoepelende organisatie
die met name de economisch/commerciële evenementen zal coördineren. In deze stuurgroep
zaten afgevaardigden van de Japanse ambassade in Den Haag, de Japanse kamer van Handel
en Industrie (JCC), Het SieboldHuis, de Leidse universiteit, het ministerie
van Economische Zaken en het ministerie van Buitenlandse Zaken.
